Archeologia nieustannie odkrywa przed nami tajemnice dawnych cywilizacji. Dzięki nowoczesnym technologiom i rosnącej interdyscyplinarności nauki, ostatnia dekada przyniosła wiele przełomowych odkryć, które rzucają nowe światło na przeszłość ludzkości. Oto kilka z najbardziej fascynujących znalezisk ostatnich lat.
1. Miasto pod dżunglą: Ślad cywilizacji Majów w Gwatemali (2018)
Dzięki zastosowaniu technologii LIDAR (skanowanie laserowe z powietrza), naukowcy odkryli w gęstych lasach Gwatemali ponad 60 000 nieznanych wcześniej struktur, w tym świątynie, drogi, kanały i fortyfikacje. Okazało się, że Majowie tworzyli wysoce rozwiniętą cywilizację miejską, znacznie większą i bardziej zaawansowaną niż wcześniej sądzono.
2. Grobowiec Królowej Egiptu – Hedet-Nefer (2023)
W Sakkarze, w Egipcie, archeolodzy odkryli nienaruszony grobowiec królowej Hedet-Nefer, żony nieznanego wcześniej faraona z V dynastii. Wewnątrz znaleziono niezwykle dobrze zachowane malowidła ścienne i bogato zdobione artefakty. To jedno z najważniejszych odkryć egipskich ostatnich lat.
3. „Stonehenge II” – Podziemny krąg w Durrington Walls (2020)
W pobliżu słynnego Stonehenge w Anglii odkryto olbrzymi podziemny krąg złożony z 20 ogromnych dołów (każdy o średnicy ponad 10 metrów), ułożonych w krąg o średnicy ponad 2 kilometrów. Struktura ta może być starsza niż samo Stonehenge i sugeruje istnienie złożonych rytuałów neolitycznych.
4. Najstarszy znany warsztat piwa – Egipt (2021)
W Abydos odkryto browar sprzed ponad 5 000 lat, uważany za najstarszy znany warsztat do produkcji piwa. Oprócz naczyń i pozostałości słodu znaleziono też system kanalizacji i pieców. To potwierdza, że piwo było ważnym elementem życia religijnego i społecznego już w czasach pierwszych faraonów.
5. Zaginione miasto „Złotego Egiptu” – Aten (2021)
W 2021 roku ogłoszono odkrycie tzw. „Zaginionego Złotego Miasta” – Aten, które znajdowało się nieopodal Luksoru. Miasto pochodzi z czasów panowania Amenhotepa III (około 3 400 lat temu) i zachowało się w wyjątkowym stanie. Odkrycie nazwano największym od czasu odnalezienia grobowca Tutanchamona.
6. Ludzka obecność w Ameryce znacznie wcześniej niż sądzono (2021)
W White Sands w Nowym Meksyku znaleziono ślady ludzkich stóp sprzed 23 000 lat, co całkowicie zmienia dotychczasowe założenia o czasie zasiedlenia Ameryki. Dotąd sądzono, że ludzie pojawili się tam około 13–15 tys. lat temu. To odkrycie może wymusić przepisanie podręczników historii.
7. Kamienne płyty z Gwatemali – pisma Olmeków (2022)
Archeolodzy odkryli w południowym Meksyku kamienne płyty pokryte pismem sprzed ponad 3 000 lat, przypisywanym kulturze Olmeków – jednej z najstarszych cywilizacji Mezoameryki. Jest to jedno z najstarszych znanych systemów pisma na świecie, wyprzedzające kalendarze Majów.
8. Genom Neandertalczyka z Syberii (2020)
Choć nie jest to klasyczne „znalezisko archeologiczne”, analizując kość z jaskini Denisowa, naukowcy uzyskali najlepiej zachowany genom neandertalczyka. To pozwoliło na nowe spojrzenie na krzyżowanie się człowieka współczesnego z archaicznymi gatunkami i miało wpływ na naszą wiedzę o ewolucji Homo sapiens.
Podsumowanie
Ostatnia dekada pokazuje, że przeszłość wciąż skrywa wiele tajemnic, a postęp technologiczny pozwala je odkrywać szybciej niż kiedykolwiek. Od zaginionych miast po zmiany w teorii zasiedlenia kontynentów – współczesna archeologia to fascynująca podróż w czasie, która nie przestaje zadziwiać.
